HSG - badanie droznosci jajowodow
: sobota, 30 października 2010, 12:33
HISTEROSALPINGOGRAFIA
Badanie nazywane jest również: HSG
TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA
Badanie polega na uzyskaniu obrazu jamy macicy i jajowodów przy użyciu promieni rentgenowskich. Obraz jamy macicy i jajowodów uzyskuje się poprzez wprowadzenie przez drogi rodne kobiety środka cieniującego (kontrastu), który silnie pochłania promieniowanie rentgenowskie.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Badanie to umożliwia w sposób inwazyjny ocenę kształtu jamy macicy (stwierdzenie zmian rozwojowych, przegrody, niedorozwoju macicy, guzów macicy), ocenę zmian chorobowych jej błony śluzowej, czyli endometrium (istnienie przerostu, polipów, zrostów śródmacicznych), a także ocenę przebiegu, drożności, kształtu jajowodów oraz zmian w okolicy przydatków macicznych (rozpoznanie zrostów okołoprzydatkowych). Badanie wykonuje się w celu dokonania rozpoznania lub precyzyjnego określenia specyfiki istniejącego zaburzenia.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
Diagnostyka niepłodności, dotycząca kontroli drożności jajowodów i wykluczenia zmian patologicznych w obrębie jamy macicy.
Ocena skuteczności leczenia niedrożności jajowodów.
Podejrzenie niewydolności szyjki macicy w przypadkach niemożności donoszenia ciąży.
Podejrzenie gruźlicy narządu rodnego.
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza
BADANIA POPRZEDZAJĄCE
Wymagane są badania: ginekologiczne ultrasonograficzne narządu rodnego i rozmaz mikrobiologiczny z pochwy.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Zaleca się spożycie lekkiej kolacji w dniu poprzedzającym badanie; można zjeść lekkie śniadanie w dniu badania. Rano w dniu badania należy wykonać lewatywę. 20 minut przed badaniem należy przyjąć w czopku doodbytniczym środek rozkurczowy.
Badanie wykonuje się do 10. dnia cyklu miesiączkowego (licząc od 1. dnia krwawienia). Badania nie wykonuje się w czasie krwawienia miesiączkowego nawet w przypadku śladowego krwawienia z ujścia zewnętrznego części pochwowej szyjki macicy.
Przy badaniu może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego
OPIS BADANIA
Badanie wykonywane jest w pracowni rentgenowskiej. Pacjentka kładzie się na brzegu stołu rentgenowskiego, przyjmuje pozycję jak w badaniu ginekologicznym (ma zgięte we wszystkich stawach kończyny dolne), jest rozebrana i przykryta prześcieradłem chirurgicznym.
Badający zakłada pacjentce wzierniki pochwowe, uwidacznia ujście zewnętrzne szyjki macicy, w które - po uprzednim poprzecznym uchwyceniu odpowiednim narzędziem części pochwowej szyjki macicy - wprowadza końcówkę specjalnego aparatu (aparatu Schultza). Aparat ten służy do wprowadzenia do jamy macicy środka kontrastowego.
Wprowadzanie środka cieniującego do jamy macicy badający kontroluje na ekranie monitora, który jest połączony z aparatem rentgenowskim. Po zarysowaniu kształtu jamy macicy wykonuje się I zdjęcie. II zdjęcie wykonywane jest po uwidocznieniu przebiegu światła jajowodów i wydostaniu się środka kontrastującego do jamy brzusznej, co świadczy o drożności jajowodów (rys 1).
Rys. 1 Jeden ze sposobow podania kontrastu w histerosalpingografii
W celu uwidocznienia kontrastu w jamie brzusznej lub dla uwidocznienia zrostów okołojajowodowych wykonuje się III zdjęcie rentgenowskie. Wszystkie opisane zdjęcia wykonywane są w projekcji przednio-tylnej. Ilość zdjęć rentgenowskich, a także niekiedy zmiana projekcji (np. na skośną w przypadku lepszego uwidocznienia wodniaka jajowodu) uzależniona jest od rodzaju schorzenia. Badanie zazwyczaj nie jest bolesne. Jednakże, w przypadku braku drożności jajowodów, pacjentka może odczuwać ból z powodu wzrostu ciśnienia środka kontrastowego.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi zdjęciami (kliszami) rentgenowskimi.
CZAS
Badanie trwa zwykle do 20 minut
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem
Data ostatniej miesiączki.
Ewentualne uczulenie na środki kontrastowe.
W czasie badania
Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból, duszność, nudności).
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Pacjentka powinna do dwóch godzin pozostawać pod obserwacją lekarską.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Mogą rzadko wystąpić objawy uczulenia na środek cieniujący. Wcześniejsze określenie stopnia czystości mikrobiologicznej pochwy poprzez oceną rozmazu mikrobiologicznego eliminuje możliwość powikłań w postaci zapalenia przydatków i zapalenia otrzewnej. Jeśli jest taka potrzeba, badanie może być powtórzone. Wykonywane jest u pacjentek w każdym wieku. Nie może być wykonywane w okresie krwawienia miesiączkowego i u kobiet ciężarnych.
Zrodlo: http://www.zdrowie.med.pl/uk_rozrodczy/ ... /hist.html
Opracowano na podstawie:
dr n. med. Wiesław Tyliński
Histerosalpingografia
"Encyklopedia Badań Medycznych"
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996
Badanie nazywane jest również: HSG
TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA
Badanie polega na uzyskaniu obrazu jamy macicy i jajowodów przy użyciu promieni rentgenowskich. Obraz jamy macicy i jajowodów uzyskuje się poprzez wprowadzenie przez drogi rodne kobiety środka cieniującego (kontrastu), który silnie pochłania promieniowanie rentgenowskie.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Badanie to umożliwia w sposób inwazyjny ocenę kształtu jamy macicy (stwierdzenie zmian rozwojowych, przegrody, niedorozwoju macicy, guzów macicy), ocenę zmian chorobowych jej błony śluzowej, czyli endometrium (istnienie przerostu, polipów, zrostów śródmacicznych), a także ocenę przebiegu, drożności, kształtu jajowodów oraz zmian w okolicy przydatków macicznych (rozpoznanie zrostów okołoprzydatkowych). Badanie wykonuje się w celu dokonania rozpoznania lub precyzyjnego określenia specyfiki istniejącego zaburzenia.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
Diagnostyka niepłodności, dotycząca kontroli drożności jajowodów i wykluczenia zmian patologicznych w obrębie jamy macicy.
Ocena skuteczności leczenia niedrożności jajowodów.
Podejrzenie niewydolności szyjki macicy w przypadkach niemożności donoszenia ciąży.
Podejrzenie gruźlicy narządu rodnego.
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza
BADANIA POPRZEDZAJĄCE
Wymagane są badania: ginekologiczne ultrasonograficzne narządu rodnego i rozmaz mikrobiologiczny z pochwy.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Zaleca się spożycie lekkiej kolacji w dniu poprzedzającym badanie; można zjeść lekkie śniadanie w dniu badania. Rano w dniu badania należy wykonać lewatywę. 20 minut przed badaniem należy przyjąć w czopku doodbytniczym środek rozkurczowy.
Badanie wykonuje się do 10. dnia cyklu miesiączkowego (licząc od 1. dnia krwawienia). Badania nie wykonuje się w czasie krwawienia miesiączkowego nawet w przypadku śladowego krwawienia z ujścia zewnętrznego części pochwowej szyjki macicy.
Przy badaniu może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego
OPIS BADANIA
Badanie wykonywane jest w pracowni rentgenowskiej. Pacjentka kładzie się na brzegu stołu rentgenowskiego, przyjmuje pozycję jak w badaniu ginekologicznym (ma zgięte we wszystkich stawach kończyny dolne), jest rozebrana i przykryta prześcieradłem chirurgicznym.
Badający zakłada pacjentce wzierniki pochwowe, uwidacznia ujście zewnętrzne szyjki macicy, w które - po uprzednim poprzecznym uchwyceniu odpowiednim narzędziem części pochwowej szyjki macicy - wprowadza końcówkę specjalnego aparatu (aparatu Schultza). Aparat ten służy do wprowadzenia do jamy macicy środka kontrastowego.
Wprowadzanie środka cieniującego do jamy macicy badający kontroluje na ekranie monitora, który jest połączony z aparatem rentgenowskim. Po zarysowaniu kształtu jamy macicy wykonuje się I zdjęcie. II zdjęcie wykonywane jest po uwidocznieniu przebiegu światła jajowodów i wydostaniu się środka kontrastującego do jamy brzusznej, co świadczy o drożności jajowodów (rys 1).
Rys. 1 Jeden ze sposobow podania kontrastu w histerosalpingografii
W celu uwidocznienia kontrastu w jamie brzusznej lub dla uwidocznienia zrostów okołojajowodowych wykonuje się III zdjęcie rentgenowskie. Wszystkie opisane zdjęcia wykonywane są w projekcji przednio-tylnej. Ilość zdjęć rentgenowskich, a także niekiedy zmiana projekcji (np. na skośną w przypadku lepszego uwidocznienia wodniaka jajowodu) uzależniona jest od rodzaju schorzenia. Badanie zazwyczaj nie jest bolesne. Jednakże, w przypadku braku drożności jajowodów, pacjentka może odczuwać ból z powodu wzrostu ciśnienia środka kontrastowego.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi zdjęciami (kliszami) rentgenowskimi.
CZAS
Badanie trwa zwykle do 20 minut
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem
Data ostatniej miesiączki.
Ewentualne uczulenie na środki kontrastowe.
W czasie badania
Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból, duszność, nudności).
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Pacjentka powinna do dwóch godzin pozostawać pod obserwacją lekarską.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Mogą rzadko wystąpić objawy uczulenia na środek cieniujący. Wcześniejsze określenie stopnia czystości mikrobiologicznej pochwy poprzez oceną rozmazu mikrobiologicznego eliminuje możliwość powikłań w postaci zapalenia przydatków i zapalenia otrzewnej. Jeśli jest taka potrzeba, badanie może być powtórzone. Wykonywane jest u pacjentek w każdym wieku. Nie może być wykonywane w okresie krwawienia miesiączkowego i u kobiet ciężarnych.
Zrodlo: http://www.zdrowie.med.pl/uk_rozrodczy/ ... /hist.html
Opracowano na podstawie:
dr n. med. Wiesław Tyliński
Histerosalpingografia
"Encyklopedia Badań Medycznych"
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996